PROGRAMIRANJE OBRAČUNA ZARADE
FORMULE ZA PRERAČUNAVANJE NETO U BRUTO ZARADU
Zbog aktuelnog trenutka donošenja novog Zakona o radu i samim tim izmene postojećeg obračuna zarada, dolazimo do one stare naše prakse:
"Od postojećeg obračuna zarade ne postoji ništa gore i grđe, sve do momenta dok ga ne izmene novim Zakonom. A tek tada će se sa užasom videti da je ovaj postojeći obračun bio nevinašce i "banja" u odnosu na novi"
Zato, da ne zaboravimo kako izgleda priča sa postojećim obračunom zarade:
OZNAKE U FORMULI:
B = BRUTO (nepoznato treba ga izračunati),
U = Zbir svih Uvećanja ili Umanjenja bruto
zarade (poznato)
B+U = osnovica za porez i
osnovica za doprinose na zaradu
N = NETO (poznato)
SP = stopa poreza/100
(poznato),
X = propisano umanjenje osnovice poreza B+U
(poznato)
SD = stopa doprinosa/100 (poznato),
Y = umanjenje ili uvećanje osnovice doprinosa
B+U (poznato)
P = POREZ (treba izračunati),
UP = Umanjenje poreza (treba
izračunati)
D = DOPRINOSI (treba izračunati),
UD = Umanjenje doprinosa
(treba izračunati)
FORMIRANJE FORMULE:
B+U = N + (P - UP) + (D - UD)
P = (B+U) * SP
UP = X * SP
D = (B+U) * SD
UD = Y * SD
B+U = N + ( (B+U) * SP ) - ( X
* SP ) +
( (B+U) * SD ) - ( Y * SD )
B+U = N + (B+U)*(SP+SD)
- X*SP - Y*SD
B+U - (B+U)*(SP+SD) = N
- X*SP - Y*SD
B+U * (1-SP-SD) = N -
X*SP - Y*SP
N - X*SP - Y*SD
B+U =
-------------------
1-SP-SD
N - X*SP - Y*SD
B =
------------------- - U
1-SP-SD
VARIJANTE FORMULE:
ako ima dodataka na bruto U i
ako ima korekcije
osnovice poreza X i osnovice
doprinosa Y što je
opšti slučaj, tada je
Formula 3:
N - X
* SP - Y * SD
B =
----------------------- - U
1
- SP - SD
ili
ako nema dodataka na bruto U
i ako nema korekcije
osnovice doprinosa Y što je
najčešći slučaj, tada je
Formula 2:
Y * SD = 0 * SD = 0,
U = 0
N
- X * SP
B =
-----------------------
1
- SP - SD
ili
ako nema ni umanjenja poreza
tada je formula najprostija:
Formula 1:
X * SP = 0 * SP = 0,
Y * SD = 0 * SD = 0,
U = 0
N
B =
-----------------------
1
- SP - SD
ili
ANALIZA
RADA FORMULE ZA PRERAČUNAVANJE NETO U BRUTO ZARADU
FORMULA 1 (zaposlenom se uvećava neto zarada
za date olakšice)
N
B = --------------
1 - SP - SD
Kod preračunavanja NETO na
BRUTO ako se koristi FORMULA 1
poreska olakšica i olakšica za
doprinose smanjuju POREZ i
smanjuju DOPRINOSE pa uvećavaju
NETO ZARADU a BRUTO ZARADA
ostaje ista kao da nema olakšica:
SP = 0,12 - stopa poreza/100
SD = 0,18 - zbirna stopa doprinosa/100
X = 5.000 - zakonom propisano umanjenje
osnovice za porez
zbirno umanjenje
za sva propisana umanjenja
Y = 6.000 - zakonom dozvoljeno a sračunato
umanjenje ili
uvećanje osnovice
za doprinose
NetoSat = 100 din -
zagarantovana neto cena radnog sata
zakonom
propisana i objavljena
N = 100 x 176 = 17.600
(neto zarada za mesec sa 176 sati rada)
B = 17.600 / 0,7 = 25.143
(formula 1 za preračunavanje)
Kada se ova NETO ZARADA od 17.600 uzme kao startni
podatak za obračun
BRUTO ZARADE od 25.143 dinara, tada se bruto zarada
može izračunati na
tri načina, a u zavisnosti od toga da li postoje olakšice
za porez i
za doprinos na bruto zaradu i da li postoje dodaci
ili odbici na bruto
zaradu.
* I. NAČIN
* -------------
* O B R A Č U N B R U T O
Z A R A D E B E Z O L A K Š I C A
* NA POREZ I DOPRINOS I BEZ
DODATAKA/ODBITAKA NA BRUTO ZARADU
* DAJE ULAZNI NETO JEDNAK
IZLAZNI NETO: N = NETO
B = 25.143
POREZ = ( 25.143 ) * 0,12 = 3.017
DOPRINOSI = ( 25.143 ) * 0,18
= 4.526
NETO = B - POREZ - DOPRINOSI = 17.600
* II. NAČIN
* -------------
* O B R A Č U N Z A R A D E
S A O L A K Š I C A M A
* NA POREZ I NA DOPRINOSE A
BEZ DODATAKA/ODBITAKA NA BRUTO
* DAJE IZLAZNI NETO KOJI JE
UVEĆAN ZA OLAKŠICE
B = 25.143
POREZ = ( 25.143 - 5.000 ) * 0,12 = 2.417
DOPRINOSI = ( 25.143 - 6.000 )
* 0,18 = 3.446
NETO = B - POREZ - DOPRINOSI = 19.280
OLAKŠICE:
Umanjenje poreza = 5.000 * 0,12 = 600
Umanjenje doprinosa =
6.000 * 0,18 = 1.080
Ukupno = 1.680
Neto bez olakšica = 17.600 +
olakšice 1.680 = 19.280
* III. NAČIN
* --------------
* O B R A Č U N Z A R A D E
S A O L A K Š I C A M A
* NA POREZ I NA DOPRINOSE I SA
DODACIMA-ODBICIMA
* NA BRUTO ZARADU KOJI UVEĆAVAJU
OSNOVICU ZA POREZ I
* OSNOVICU ZA DOPRINOSE
* DAJE IZLAZNI NETO KOJI JE
UVEĆAN ZA OLAKŠICE A ZATIM
* IZLAZNI NETO JE UMANJEN ZA
IZNOS POREZA I DOPRINOSA
* IZ ODBITAKA NA BRUTO:
U = 3.000 - zbirni dodaci ili odbici na bruto
zaradu
minuli rad, topli
obrok, regres, terenski
dodatak, kazna-nagrada
u bruto iznosu.
B = 25.143
POREZ = ( 25.143 + 3.000 - 5.000 ) * 0,12 =
23.143 * 0,12 = 2.777
DOPRINOSI = ( 25.143 + 3.000 -
6.000 ) * 0,18 = 22.143 * 0,18 = 3.986
NETO = B + 3.000 - POREZ - DOPRINOSI = 21.380
* Dobijena neto zarada je u
odnosu na prethodnu neto zaradu, sračunatu
* kada nije bilo nikakvih
dodataka na bruto, uvećana za 2.100 dinara.
UVEĆANJE = 21.380 - 19.280 =
2.100
* ako su bruto dodaci = 3.000
tada su neto dodaci = 3000 * 0,7 = 2100
* Tačno za taj neto deo
dodataka povećana je neto zarada zaposlenog.
* Razlika između 3000 i 2100 =
900 dinara i predstavlja iznos poreza
* i doprinosa na iznos bruto
dodataka.
FORMULA
2 (zaposleni ne dobija ništa - dobija
poslodavac)
N - X * SP
B = ------------------
1 - SP - SD
Kod preračunavanja NETO na
BRUTO ako se koristi FORMULA 2
poreska olakšica i olakšica za
doprinose smanjuju POREZ i
smanjuju DOPRINOSE pa smanjuju
BRUTO ZARADU a NETO ZARADA
ostaje ista kao da nema olakšica:
SP = 0,12 - stopa poreza/100
SD = 0,18 - zbirna stopa doprinosa/100
X = 5.000 - zakonom propisano umanjenje
osnovice za porez
zbirno umanjenje
za sva propisana umanjenja
Y = 6.000 - zakonom dozvoljeno a sračunato
umanjenje ili
uvećanje osnovice
za doprinose
NetoSat = 100 din -
zagarantovana neto cena radnog sata
zakonom
propisana i objavljena
N = 100 x
176 = 17600 (neto zarada za mesec sa 176
sati rada)
B = 17.600 -
(5.000 * 0,12) - (6.000 * 0,18) / 0,7
(formula 2)
B = 17.600 -
600 - 1.080 / 0,7 = 15.920 / 0,7 = 22.743
(formula 2)
* O B R A Č U N Z A R A D E
S A O L A K Š I C A M A:
* BRUTO JE UMANJEN ZA OLAKŠICE
POREZA I DOPRINOSA A
* IZLAZNI NETO JE ISTI KAO
ULAZNI NETO: N=NETO
B = 22.743
POREZ = ( 22.743 - 5.000 ) * 0,12 = 2.129
DOPRINOSI = ( 22.743 - 6.000 )
* 0,18 = 3.014
NETO = B - POREZ - DOPRINOSI = 17.600
FORMULA 3 (zaposleni ne dobija ništa - dobija
poslodavac)
N - X * SP - Y * SD
B =
----------------------- - U
1 - SP - SD
Kod preračunavanja NETO na
BRUTO ako se koristi FORMULA 3
poreska olakšica i olakšica za
doprinose smanjuju POREZ i
smanjuju DOPRINOSE pa smanjuju
BRUTO ZARADU a NETO ZARADA
ostaje ista kao da nema olakšica,
međutim ovde se radi i
sa postojanjem dodataka koji
uvećavaju bruto zaradu a koji
u momentu formiranja i
zadavanja neto zarade nisu poznati:
U = 3.000 - zbirni dodaci ili odbici na bruto
zaradu
minuli rad, topli
obrok, regres, terenski
dodatak,
kazna-nagrada u bruto iznosu.
SP = 0,12 - stopa poreza/100
SD = 0,18 - zbirna stopa doprinosa/100
X = 5.000 - zakonom propisano umanjenje
osnovice za porez
zbirno umanjenje
za sva propisana umanjenja
Y = 6.000 - zakonom dozvoljeno a sračunato
umanjenje ili
uvećanje osnovice
za doprinose
NetoSat = 100 din -
zagarantovana neto cena radnog sata
zakonom
propisana i objavljena
N = 100 x
176 = 17600 (neto zarada za mesec sa 176
sati rada)
B = ( 17.600
- (5.000 * 0,12) - (6.000 * 0,18) / 0,7 ) - 3.000 (formula 2)
B = ( 15.920
/ 0,7 ) - 3.000 = 22.743 - 3.000 = 19.743 (formula 2)
* O B R A Č U N Z A R A D E
S A O L A K Š I C A M A:
* BRUTO JE UVEĆAN ZA DODATKE
KOJI SE POSEBNO SRAČUNAVAJU
* I BRUTO JE UMANJEN ZA OLAKŠICE
POREZA I DOPRINOSA A
* IZLAZNI NETO JE ISTI KAO
ULAZNI NETO: N=NETO
B = 19.743
POREZ = ( 19.743 + 3.000 - 5.000 ) * 0,12 =
2.129
DOPRINOSI = ( 19.743 + 3.000 -
6.000 ) * 0,18 = 3.014
NETO = B + 3.000 - POREZ - DOPRINOSI = 17.600
ŠTA SE DOBIJA RAZLIČITIM FORMULAMA ZA
PRERAČUNAVANJE NETO U BRUTO
PROPISANO IZVOĐENJE OBRAČUNA ZARADE
U opštem slučaju obračuna zarade po BRUTO sistemu gde
se polazi od BRUTO zarade i dobija se finalna NETO zarada, a koji se može
primeniti na sve situacije nastale kod obračuna zarade, zaposlenom se kroz obračun
zarade daju dodaci na bruto zaradu (minuli rad, topli obrok, regres terenski
dodatak...) i odbici (kazne i slično...), zatim zaposleni ima poreske olakšice
na zaradu (umanjenje osnovice za obračun poreza), zatim zaposleni ima umanjenje
osnovice za obračun doprinosa ili uvećanje osnovice za obračun doprinosa.
Zarada se izračunava prema formulama prikazanim u obračunu III. NAČIN i svi
dodaci/odbici na bruto zaradu uvečavaju/umanjuju neto zaradu, a sve olakšice
odnosno smanjenja poreza i doprinosa uvećavaju neto zaradu.
ULAZ U OBRAČUN ZARADE SA NETO ZARADOM
1.
Ako se u BRUTO obračun uđe sa neto zaradom od 17.600
koja je preračunata u bruto zaradu od 25.143 po formuli FORMULA 1, dobiće se
obračunom iz ove bruto zarade finalna neto zarada zaposlenog koja je ispravna i
u duhu važećih propisa za obračun zarade, odnosno koja je uvećana za dodatke na
bruto, umanjena za odbitke na bruto i uvećana za olakšice poreza i doprinosa i
iznosi 18.380
2.
Ako se u BRUTO obračun uđe sa neto zaradom od 17.600
koja je preračunata u bruto zaradu od 22.743 po formuli FORMULA 2, dobiće se
obračunom iz ove bruto zarade finalna neto zarada zaposlenog koja je ista kao i
ulazna neto zarada odnosno iznosi 17.600. U ovom slučaju su sva umanjenja za
olakšice poreza i doprinosa korigovali i umanjili bruto zaradu a neto zarada je
ostala ista.
3.
Ako se u BRUTO obračun uđe sa neto zaradom od 17.600
koja je preračunata u bruto zaradu od 19.743 po formuli FORMULA 3, dobiće se
obračunom iz ove bruto zarade finalna neto zarada zaposlenog koja je ista kao i
ulazna neto zarada odnosno iznosi 17.600. U ovom slučaju su svi dodaci na bruto
i odbici na bruto i umanjenja za olakšice poreza i doprinosa korigovali i
umanjili bruto zaradu a neto zarada je ostala ista.
ZAKLJUČAK:
Svaka formula daje računski i sistemski propisan tačan rezultat.
U duhu zakona o obračunu zarada po bruto sistemu ispravan rezultat daje
upotreba formule 1, kojom se sve poreske olakšice i olakšice kod uplate
doprinosa, koje država daje zaposlenom a ne poslodavcu, dodaju na neto zaradu
zaposlenog i uvećavaju je.
U cilju obezbeđenja da se zadata fiksirana neto zarada na ulazu u obračun
zarade, dobije kao identična neto zarada i na izlazu iz obračuna zarade, bez
obzira na postojeća umanjenja poreza, uvećanja ili umanjenja doprinosa i uvećanja
ili umanjenja bruto zarade zbog drugog broja i drugih cena radnih sati, minulog
rada, kao i drugih dodataka ili odbitaka, koriste se formula 2 i formula 3. Formula
2 obuhvata rad sa umanjenjem poreza i umanjenjem/uvećanjem doprinosa, a formula
3 u igru ubacuje i sve dodatke/odbitke na bruto zaradu. U ovom slučaju se sve
poreske olakšice, koje država daje zaposlenom a ne poslodavcu, dodeljuju
poslodavcu tako što se za njihov iznos umanjuje bruto zarada a neto zarada za
zaposlenog ostaje ista.
TEHNOLOGIJA OBRAČUNA ZARADE:
NETO-BRUTO
OPŠTE
U Bruto sistemu obračuna zarade kakav je naš, gde se porezi i doprinosi
na zaradu, ostali dodaci i odbici na zaradu, obračunavaju na osnovicu koja je
bruto zarada, započinjanje obračuna zarade sa neto zaradom umesto sa bruto
zaradom ima opravdanje samo ako se zahteva da se izradom obračuna zarade opet
dobije taj isti zadati početni neto iznos, a da se pri
tom formira dokumentacija za obračun koja će sadržati ispravno obračunate sve
iznose: bruto za radne sate, dodatke na bruto, umanjenje poreza i doprinose
obračunate na osnovicu koja je manja od bruto zarade, dakle, sve ono što se
dobija iz obračuna koji započinje sa bruto zaradom.
Ne postoji zakonom propisan i računski razrađen Neto sistem obračuna
zarade. Postoji samo Bruto sistem obračuna zarade. Iz tog razloga, kada se kao
polazni podatak za obračun zarade zada NETO ZARADA a ne BRUTO ZARADA kako bi
trebalo, prvo se mora, u FAZI NETO-BRUTO
izvršiti preračunavanje te ZADATE NETO ZARADE u BRUTO ZARADU a zatim se sa tako
dobijenom BRUTO ZARADOM ulazi u obračun zarade po Bruto sistemu i obračun se vrši
na identičan način kako je već opisano u poglavlju TEHNOLOGIJA OBRAČUNA ZARADE:
BRUTO-NETO
FAZA NETO-BRUTO
U fazi NETO-BRUTO zadati iznos neto zarade =
Neto preračunava se u zadati iznos bruto zarade = Bruto po
formulama koje se mogu dobiti na sledeće načine:
Formula 1
|
Bruto = Neto + Porez +
Doprinos
|
Formula 2
|
Bruto = Neto + (Porez –
Umanjenje_poreza) + Doprinos
|
Formula 3
|
Bruto + ( Uvećanje_za_koeficijent ) + (UvećanjeUmanjenje_za_sate) +
(UvećanjeUmanjenje_za_dodatke) = Neto + (Porez – Umanjenje_poreza) +
(Doprinos – UmanjenjeUvećanje_doprinosa)
|
Formula 1 se koristi u
najprostijem slučaju kada nema nikakvih umanjenja poreza i doprinosa, kada nema
obračuna zarade po različitim cenama sata i umanjenja ili uvećanja zadatog
iznosa bruto zarade po osnovu toga, i kada nema dodataka na bruto zaradu.
Formula 2 se koristi u
najčešćem slučaju kada ima umanjenja poreza a nema umanjenja doprinosa, kada
nema obračuna zarade po različitim cenama sata i umanjenja ili uvećanja zadatog
iznosa bruto zarade po osnovu toga, i kada nema dodataka na bruto zaradu.
Formula 3 se koristi
u opštem slučaju koji obuhvata sva moguća umanjenja i uvećanja zadate bruto
zarade i sve moguće dodatke na bruto zaradu, kao i svamoguća umanjenja poreza i
umanjenja ili uvećanja doprinosa na bruto zaradu.
Uvećanje_za_koeficijent
Zadata Bruto Zarada ili Ugovorena Bruto Zarada ili
kako je još zovemo Cena Rada za obračun, je iznos
koji je upisan u Ugovoru o radu kao mesečni iznos koji će se isplaćivati
zaposlenom za efektivni redovan rad. Može
se ugovoriti i koeficijent sa kojim se uvećava ova ugovorena bruto zarada
odnosno Cena rada za obračun a koji
zavisi od vrste poslova i zadataka koje obavlja zaposleni odnosno od težine,
složenosti i važnosti rada i odgovornosti
zaposlenog.
UvećanjeUmanjenje_za_sate
Zadata Bruto Zarada ili Ugovorena Bruto Zarada ili
kako je još zovemo Cena Rada za obračun – koja je uvećana za koeficijent, je iznos
koji je ugovoren u Ugovoru o radu kao mesečni iznos koji će se isplaćivati
zaposlenom za efektivni redovan rad (a ne za bolovanje, prekovremeni rad, rad
na praznik, noćni i smenski rad) i za pun broj sati rada odnosno za najveći
mogući broj sati rada u tom mesecu.
Ako je zaposleni u obračunskom mesecu imao i druge sate rada ili sate
bolovanja čija cena sata je različita od cene sata efektivnog redovnog rada,
ili ako je radio manji ili veći broj sati od najvećeg mogućeg broja sati u tom
mesecu, tada se njegova Cena Rada za obračun – koja je uvećana
za koeficijent koriguje (uvećava se ili se umanjuje) prema iznosu
koji se dobije iz obračuna po radnim satima -
a kako je već prikazano u obračunu BRUTO-NETO.
UvećanjeUmanjenje_za_dodatke
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, ima pravo u obračunskom
mesecu na dodatke na zaradu: topli obrok, regres, terenski dodatak, druge
dodatke, kao i na minuli rad kao dodatak na zaradu, i dobija te dodatke, tada
se njegova Cena Rada
za obračun – koja je uvećana za koeficijent i uvećana/umanjena za sate uvećava za
te dodatke a kako je već prikazano u obračunu BRUTO-NETO.
Umanjenje_poreza
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, ima pravo u obračunskom
mesecu na poreska oslobođenja - na umanjenje poreza iz bruto zarade, tada
njegova bruto zarada odnosno Cena Rada za obračun – koja je uvećana
za koeficijent i uvećana/umanjena za sate i uvećana/umanjena za dodatke ostaje
ista, a porez se obračunava na osnovicu koja se dobija kada se ta cena umanji
za objavljeni iznos poreskog oslobođenja, čime
se smanjuje iznos poreza koji se iz te bruto zarade plaća državi a samim
tim se uvećava neto zarada zaposlenog za taj iznos umanjenja poreza.
UmanjenjeUvećanje_doprinosa
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, a visinom iznosa
svoje bruto zarade bude ispod iznosa propisane minimalne osnovice za obračun
doprinosa, tada se za obračun doprinosa kao osnovica koristi propisana
minimalna osnovica za obračun doprinosa koja je veća od bruto zarade. Ako bude
iznad iznosa propisane maksimalne osnovice za obračun doprinosa, tada se za
obračun doprinosa kao osnovica koristi propisana maksimalna osnovica za obračun
doprinosa koja je manja od bruto zarade. Prvi slučaj, u novom sistemu obračuna
koji mora da poštuje propisanu Zagarantovanu Bruto Zaradu (uvek veću od
propisane minimalne osnovice doprinosa), praktično ne može da se desi. Desiće
se samo kod obračuna prve ili druge akontacije u mesecu ali će se korigovati u
finalnom obračunu zarade. Drugi slučaj je moguć i čest.
Ako je osnovica za obračun doprinosa veća od bruto
zarade tada bruto zarada ostaje ista a dobija se veći iznos doprinosa a samim
tim manji iznos neto zarade. Ako je osnovica za obračun doprinosa manja od
bruto zarade tada bruto zarada ostaje ista a dobija se manji iznos doprinosa a
samim tim i veći iznos neto zarade.
IZGRADNJA FORMULE 3
|
Bruto + ( Uvećanje_za_koeficijent ) + ( UvećanjeUmanjenje_za_sate
) + ( UvećanjeUmanjenje_za_dodatke )
= Neto + (Porez – Umanjenje_poreza) + (Doprinos – UmanjenjeUvećanje_doprinosa)
|
B = BRUTO
(nepoznato treba ga izračunati), U = Zbir
svih Uvećanja bruto zarade (poznato)
N = NETO
(poznato)
P = POREZ
(treba izračunati), UP = Umanjenje
poreza (treba izračunati)
SP = stopa
poreza/100 (poznato), X = propisano
umanjenje osnovice poreza (poznato)
D =
DOPRINOSI (treba izračunati), UD =
Umanjenje doprinosa (treba izračunati),
SD = stopa
doprinosa/100 (poznato), Y = umanjenje osnovice doprinosa (poznato)
B + U = N + (P – UP) + (D – UD)
P = ( B+U ) * SP
UP = X * SP
D = ( B+U ) * SD
UD = Y * SD
B + U = N + ( ( B+U ) * SP ) – ( X
* SP ) + ( ( B+U ) * SD ) – ( Y * SD )
B+U = N + (B+U)*(SP+SD)
- X*SP - Y*SD
B+U - (B+U)*(SP+SD) = N
- X*SP - Y*SD
B+U * (1-SP-SD) = N -
X*SP - Y*SP
B+U = (N – X * SP – Y * SD) /
1-SP-SD
B = ( ( N – X * SP – Y * SD ) / 1 –
SP – SD ) - U
Ako nema dodataka na bruto i korekcija osnovice doprinosa, što je najčešći
slučaj B = N – X * SP / 1 – SP – SD
Ako nema ni umanjenja poreza B = N
/ 1 – SP – SD
TEHNOLOGIJA OBRAČUNA ZARADE:
NETO-BRUTO-TREZOR
UVOD
Obračun zarade za ustanove koje zaradu dobijaju iz
budžeta republike iz trezora posebno je komplikovan situacijama koje odstupaju
od sistema obračuna BRUTO-NETO i od propisanog sistema poreskog oslobođenja.
Deo ovog razmatranja pod
naslovom TEHNOLOGIJA OBRAČUNA ZARADE NETO-BRUTO-TREZOR sadrži kompletan numerički
primer obračuna zarade po bruto sistemu kada se obračun počinje od zadate NETO
ZARADE i cilj je da se na kraju obračuna dobije BRUTO ZARADA, DODACI NA BRUTO,
POREZ NA BRUTO, DOPRINOSI NA BRUTO i na osnovu toga izračunataNETO ZARADA.
Primer je urađen ručno putem olovke i kalkulatora.
U ovom sistemu obračuna propisuje se iznos mesečne
neto zarade za zaposlene, i ta propisana neto zarada služi za započinjanje obračuna
zarade. Vidi se iz datog primera, da je ovaj sistem obračuna zarade identičan
sa sistemom obračuna NETO-BRUTO sa tom razlikom što se ovde za propisanu
poresku olakšicu, za iznos umanjenja poreza, ne uvećava neto zarada zaposlenog,
već se za iznos umanjenja poreza smanjuje bruto zarada odnosno iznos za bruto
zaradu koji je potreban poslodavcu da bi je isplatio. Neto zarada ostaje ista,
kao i da nije bilo umanjenja poreza.
Iz tog razloga se koristi formula 2 za preračunavanje
propisane neto zarade u bruto zaradu sa kojom će se ući u NETO-BRUTO obračun.
Formula 2 je objašnjena u naslovu FORMULE ZA PRERAČUNAVANJE NETO NA BRUTO ZARADU - ANALIZA RADA FORMULE
Jedan primer rada softvera:
Pored formule 3 mogu se koristiti i
koriste se i druge korekcije:
Na primer, u programu CSYSTEMS™, je preračunavanje
neto propisane zarade u bruto zaradu izvršeno putem formule 1,
pošto u toj formuli ne postoji korekcija za poresku
olakšicu - za umanjenje poreza, niti postoji korekcija za umanjenje/uvećanje
doprinosa, mora se posle toga izvršiti korekcija izračunate bruto zarade na
umanjenje poreza i takođe na umanjenje/uvećanje doprinosa. Ta korekcija se radi
na sledeći način:
Korekcija bruto zarade
Treba utvrditi broj sati ili normu (procenat) rada, radi izracunavanja
proporcionalnog iznosa za lično oslobodjenje poreza, tako što će se izračunati
bruto zarada za mogući broj sati rada u mesecu B1 = 50.000 a zatim će se izračunati
bruto zarada za plaćeni (stvarno odrađeni) broj sati u mesecu B2 = 51.120 (u
ovaj iznos nisu ušli dodaci na bruto zaradu ako ih ima).
Ako je B2 = B1 zaposleni je radio 100 % - ima normu rada 100%
Ako je B2 > B1 zaposleni je radio veći procenat od 100% odnosno ima
normu 120, 130...
Ako je B2 < B1 zaposleni je radio manji procenat od 100% odnosno ima
normu 30, 50...
norma_cena_sata = B1/176 sati u mesecu = 50.000
/ 176 = 284 din/sat
norma_sati = norma_cena_sata * broj_plaćenih_sati
= 284 * 180 sati = 51.120
Jednostavnije je ovo izvesti preko procenata:
norma_procentni_poen := B1/100 =
50.000 / 100 = 500
norma_procenat := B2/norma_procentni_poen = 51.120 / 500 = 102,24 %
sada se radi korekcija -
umanjenje bruto zarade
za znos poreza obračunatog
na objavljeni iznos umanjenja
poreske osnovice X = 5.000
objavljeno poresko
oslobodjenje - Član 15.a stav 2. Zakona
Iznos umanjenja poreske
osnovice X = 5.000
Propisana Minimalna Osnovica
Doprinosa O = 19.000
Stopa poreza na zaradu SP =
12 %/100 = 0,12
Stopa doprinosa na zaradu SD
= 18%/100 = 0,18
Obračunata bruto zarada za
laćene sate B2 = 51.120
Koeficijent za preračun neto
na bruto KF = (1 - SP - SD ) = 0,7
IF B2 > O
* Obračunata Bruto zarada za plaćene
sate i
* dodatke na bruto B2 je
osnovica doprinosa
* lično oslobođenje
poreza je fiksno
licno_oslobodjenje_poreza
= X
korekcija_bruto_zarade_radnika = ( -1 * licno_oslobodjenje_poreza * SP )
/ KF
* prvo se koriguje bruto
zarada za umanjenje poreza
BRUTO = B2 +
korekcija_bruto_zarade_radnika
* zatim se koriguje bruto
zarada za uvećanje-umanjenje doprinosa
korekcija_za_doprinose
= 0
BRUTO = BRUTO +
korekcija_za_doprinose
ENDIF
IF B2 < O
* Propisana minimalna osnovica
doprinosa
* O je osnovica doprinosa
* lično oslobođenje
poreza je fiksno
licno_oslobodjenje_poreza = X
korekcija_bruto_zarade_radnika = ( -1 * licno_oslobodjenje_poreza * SP )
/ KF
* prvo se koriguje bruto
zarada za umanjenje poreza
BRUTO = B2 + korekcija_bruto_zarade_radnika
* zatim se koriguje bruto
zarada za uvećanje-umanjenje doprinosa
umanjenje_doprinosa = (
O * SD ) - ( B2 * SD )
SP*100
korekcija_za_doprinose
= umanjenje_doprinosa * 1 +
-------------
100 - SP*100
BRUTO = BRUTO +
korekcija_za_doprinose
ENDIF
IF B2 < O .AND. FLAG =
"P"
* Proporcionalno
umanjenje minimalne osnovice doprinosa
* Proporcionalno
umanjenje ličnog oslobođenja poreza
* Osnovica doprinosa je
proporcionalna broju sati rada
* ili normi a izračunava
se iz
* propisane minimalne
osnovice doprinosa
* lično oslobođenje
poreza je proporcionalno broju
* sati rada ili normi a
izračunava
* se iz objavljenog
umanjenja osnovice poreza X
licno_oslobodjenje_poreza = X * norma_procenat/100
korekcija_bruto_zarade_radnika = ( -1 * licno_oslobodjenje_poreza * SP )
/ KF
* prvo se koriguje bruto
zarada za umanjenje poreza
BRUTO = B2 +
korekcija_bruto_zarade_radnika
* zatim se koriguje bruto
zarada za uvećanje-umanjenje doprinosa
korekcija_za_doprinose
= 0
BRUTO = BRUTO +
korekcija_za_doprinose
ENDIF
I kasnije kod izracunavanja
poreza na zaradu, isto kao i ovde, vrši se proporcionalno smanjenje Objavljenog poreskog
oslobodjenje za izracunavanje iznosa poreza, dnosno samo kod statusa P vrši se
proporcionalno izračunavanje i korigovanje iznosa X
lično oslobodjenje poreza je
proporcionalno odrađenim satima ili procentualnoj normi licno_oslobodjenje_poreza = (X) * (norma_procenat/100)
Izračunavanje poreza na zaradu:
1.
Kod TREZORA u situaciji
kada je BRUTOZARADA veca, jednaka ili manja od
minimalne zakonske osnovice
doprinosa O, koristi se objavljeno umanjenje osnovice poreza X = 5.000 a osnovica doprinosa je
brutozarada ili objavljena minimalna osnovica doprinosa
2.
Kod TREZORA samo u
situaciji kada je BRUTOZARADA manja od minimalne zakonske osnovice doprinosa, a
radi se sa proporcionalnim P računom, koristi se proporcionalna osnovica
doprinosa O kao i proporcionalno umanjenje osnovice poreza X
IF FLAG =
"P" .AND. BRUTO < O
* 1) Iznos umanjenja
poreske osnovice propisan zakonom
* - za pun broj sati rada u mesecu
* O := 5000
* 2) Iznos koji sme
da se upotrebi za umanjenje poreske osnovice
* iznos umanjenja poreske osnovice sracunat
proporcionalno
* - za odradjen broj sati rada u mesecu
nUkupan_broj_sati = 176
nPlaćeni_broj_sati
= 180
IF nPlaćeni_broj_sati
>= nUkupan_broj_sati
X1 = X
* ovo je limit,
ne sme više od toga
ELSE
X1 = X /
NUkupan_broj_sati * nPlaćeni_broj_sati
* ovo je manje
od limita i mora toliko
ENDIF
IF X1 > 0
umanjenje_osnovice_poreza = X1
ELSE
umanjenje_osnovice_poreza = X
ENDIF
ENDIF // IF FLAG =
"P" .AND. BRUTO < O
Na kraju, korigovano umanjenje osnovice
poreza je X1 odnosno umanjenje_osnovice_poreza,Osnovica za obračun poreza je
BRUTO - umanjenje_osnovice_poreza
a
POREZ je = (BRUTO -
umanjenje_osnovice_poreza) * SP
Napomena:
Ceo ovaj račun biće drastično uprošćen i mnogo jasniji upotrebom
formule 3 umesto formule 1.
Stanojević
Slobodan Coba, 22.01.2014
